دیزل ژنراتورها دستگاه‌هایی هستند که برای تامین روشنایی و به حرکت در آمدن کشتی‌ها،وسایل نقلیه عمومی وسایل نقلیه بزرگ اعم از ماشین‌های سنگین، ماشین‌های نظامی و تریلی‌ها استفاده میشود. قطعات الکتریکی که روی دستگاه دیزل ژنراتور استفاده شده است از اصلی‌ترین اجزایی میباشد که باعث کارایی درست آن میشود. سازندگان این دستگاه، داخل ژنراتورها را با قطعاتی با کیفیت بالا و مداوم تشکیل داده‌اند. به منظور کاربرد سریع و راندمان بالا که برای هر نوع صنعتی اهمیت دارد باید از قطعات الکتریکی اورجینال و مرغوب استفاده کرد. از دیگر مواردی که می‌توانیم نقش بسیار مهم موتورهای دیزل را بیان کنیم، استفاده آن در نیروگاه‌های تولید پراکنده برق توسط ژنراتورها میباشد. این موتورها استهلاک کم و توان بالایی دارند و این دو ویژگی برای استفاده آنها در نیروگاه‌ها بسیار حائز اهمیت میباشد. اما لازم است بدانید که موتورهای دیزل با قطعات یدکی اصلی و با کیفیت بسیار کارایی بهتری دارد و مشکلات کمتری در پیش روی دستگاه و کاربر قرار می‌دهد. استفاده از دستگاهی با قطعات غیر استاندارد و نامرغوب و غیر اصل باعث خسارات زیادی میشود که جبران آنها سخت میباشد. در کل مجموع قطعات تشکیل‌دهنده دیزل ژنراتور اعم از قطعات بدنه، شارژرهای باتری، تنظیم‌کننده‌های ولتاژ، پنل‌های کنترلی و… برای تولید برق به این دستگاه کمک میکنند. توصیه می‌کنیم هنگام خرابی قطعات دیزل ژنراتور برای تعویض آن بهتر است که سراغ قطعات اورجینال و اصلی بروید تا در کیفیت و معتبر بودن آن شکی نباشد. به دلیل اهمیت قطعات موتور دیزل ژنراتور قصد داریم در ادامه مطلب از سایت توانگستر به آشنایی با قطعات دیزل ژنراتور و عملکرد آنها بپردازیم.
دستگاه دیزل ژنراتور چیست؟
دستگاه دیزل ژنراتور ترکیب شده‌ی موتور دیزل با ژنراتور و مجموعه‌ای از قطعات و تجهیزات آن میباشد. موتور دیزل، شاسی، ژنراتور الکتریکی (آلترناتور)، اتاقک پوشاننده (جهت کنترل و کاهش صدای ناشی از موتور)، قطع کننده‌های اضطراری مدار، سیستمهای کنترل، سیستم مولد گرما و سیستم استارت اتوماتیک و… از قطعات استفاده شده در این دستگاه میباشد. دیزل ژنراتور از سوخت فسیلی برای تولید انرژی الکتریکی خود استفاده می‌کند. موتورهای ژنراتورهای دیزلی با احتراق تراکمی و برای کار با سوخت دیزل ساخته شده‌اند. از این موتورها در مراکز بزرگ و پروژه‌های ساختمانی بزرگی استفاده میشود. کاربرد آنها در این پروژه‌ها و سازمان‌ها تامین نیروی الکتریسیته لازم در زمان قطعی برق میباشد. این دستگاه از طریق سوختی که وارد آن میشود، نیروی مکانیکی حاصل از آن را توسط موتور به ژنراتور انتقال می‌دهد و در خروجی آن جریان برق را تحویل می‌گیرد. به دلیل اینکه این دستگاه تولید برق هم دارد به آن موتور برق نیز گفته میشود. جالب است بدانید که توان این نوع موتورها برای فضاهای کوچکتر مانند منازل، ادارات و شرکت‌های کوچک از 1 تا 20 کیلو ولت آمپر (KVA) میباشد و تا 2000 کیلو ولت آمپر برای مراکز اداری بزرگ، بیمارستان‌ها و کارخانه‌ها برق متغیر است.
دستگاه دیزل ژنراتور از چه قطعاتی ساخته شده است و عملکرد آنها چیست؟
اجزای اصلی تشکیل دهنده یک دستگاه دیزل ژنراتور از دو قسمت اساسی موتور دیزلی و ژنراتور الکتریکی آن درست شده است. به علاوه اینکه قطعات فرعی که در ساخت این دستگاه به کار برده شده است، باعث شده که یک دیزل ژنراتور عملکرد مطمعنی داشته باشد. قطعات الکتریکی این دستگاه توانایی این را دارد که زمان قطع برق شهری و شبکه، به عنوان منبع برق پیوسته، برق تولید کند. دیزل ژنراتورهای مختلفی در بازار وجود دارد که با ژنراتورهایی با پیکربندی‌های مختلفی ساخته شده‌اند.
موتور دیزل ژنراتور
همانطور که در بالاتر گفتیم موتور دیزل ژنراتور از اصلی‌ترین بخش‌های این دستگاه میباشد. کار اصلی موتور دیزل ژنراتور ساخت نیروی مکانیکی برای حرکت رو به جلوی دستگاه میباشد. نیروی مکانیکی که توسط موتور دستگاه تولید میشود، می‌تواند توان الکتریکی خروجی ژنراتور را مشخص کند؛ بنابراین با این تعریف قدرت الکتریکی دستگاه با موتور تولید میشود؛ پس هر چقدر که منبع انرژی مکانیکی دیزل ژنراتور بزرگتر باشد، قدرت الکتریکی بیشتری می‌تواند از «انتهای دیگر» دستگاه خارج شود. در انتخاب یک موتور دیزل ژنراتور باید به عواملی مانند نوع و نحوه کار موتور دیزل ژنراتور، تولید کننده موتور و نحوه نگهداری از موتور دیزلی بر روی دیزل ژنراتور دقت داشته باشید. به علاوه اینکه موتور با سوخت کار می‌کند، پس هنگام انتخاب موتور باید به سوخت مصرفی آن و نوع سوپاپ آن دقت لازم را داشته باشید.
ژنراتور یا دینام
کار خروجی برق دستگاه دیزل ژنراتور به عهده دینام یا ژنراتور آن میباشد. همانطور که به آن اشاره کرده بودیم ژنراتور نیز از مهم‌ترین بخش‌های دستگاه دیزل ژنراتور میباشد. دینام این دستگاه انرژی اولیه را از موتور دریافت می‌کند. دینام با محفظه‌ای پوشیده شده ساخته میشود و داخل آن با قطعات متحرک و ثابت ساخته شده است که آنها با یکدیگر به صورت مکانیکی ارتباط دارند و حرکت نسبی بین میدان مغناطیسی و میدان الکتریکی به وجود می‌آورند و در نهایت منجر به تولید برق می‌شوند.
برای انتخاب دینام دستگاه خود به موضوع زیر توجه داشته باشید:
– دینام‌هایی با محفظه‌های فلزی به جایِ محفظه‌های پلاستیکی خریداری کنید تا طول عمر دستگاه شما بالا برود. به علاوه اینکه دینامی با جاروبک خریداری کنید که هم استهلاک کمتری داشته باشد و هم برق بهتری تولید کند.
اجزای تشکیل دهنده ژنراتور یا دینام دیزل ژنراتور را بشناسیم:
روتور یا آرماتور ژنراتور
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم دینام از قطعات ثابت و متحرک ساخته شده است که روتور از قطعات متحرک آن میباشد. وظیفه این قطعه ساخت میدان مغناطیسی دوار است. به سه حالت (توسط آهنرباهای دائمی- توسط محرک- توسط القاء) زیر میدان مغناطیسی ایجاد میشود. حرکت در یک میدان مغناطیسی باعث تولید الکترون‌ها میشود که از طریق سیم جریان پیدا میکنند. هرچه این میدان قوی‌تر و سیم دستگاه طولانی‌تر باشد، مقدار جریان القا شده نیز بیشتر است. روتورها شروع به تولید یک میدان مغناطیسی متحرک بر روی استاتور میکنند که باعث اختلاف ولتاژ بین سیم‌پیچ‌های استاتور میشود. همین موضوع باعث میشود که تولید جریان متناوب (AC) در خروجی دیزل ژنراتور رخ بدهد.
استاتور
استاتور اما از قطعات ثابت دیزل ژنراتور میباشد که از یک رسانای الکتریکی در روی سیم پیچ یک هسته آهنی تشکیل شده است.
شارژر باتری دینام
ژنراتورها و یا دینام‌ها با باطری کار میکنند. قسمت باتری این دستگاه را با فولاد ضد زنگ ساخته‌اند و کاملا به صورت اتوماتیک عمل می‌کند. لازم است بدانید که توان شارژر باتری دینام‌ها با توان خروجی ژنراتور متناسب میباشد.
رگولاتور ولتاژ
رگولاتور ولتاژ در دستگاه دیزل ژنراتور وظیفه تنظیم ولتاژ خروجی را دارد که مولفه‌هایی مانند رگولاتور ولتاژ، دوار یکسو کننده‌ها و سیم پیچ تحریک نقش موثری دارند در تنظیم ولتاژ دارند.
• رگولاتور ولتاژ: ولتاژ AC را به جریان DC تبدیل می‌کند.
• دوار یکسو کننده‌ها: جریان AC را به DC تبدیل می‌کند.
• سیم پیچ تحریک: جریان DC را به AC تبدیل می‌کند.
سیستم خنک کننده دیزل ژنراتور
ژنراتور و دینام مانند تمامی دستگاه‌های الکترونیکی دیگر بعد از مدتی که کار می‌کند باید با سیستمی خنک شود تا طول عمر بیشتری داشته باشید و آسیب کمتری به دستگاه برسد. برخی از سیستمهای خنک کننده این دستگاه با مایع و برخی دیگر با گاز هیدروژن کار میکنند.
سیستم روغن دیزل ژنراتور
اغلب قطعات دستگاه دیزل ژنراتور در حال حرکت هستند و بهتر است برای طول عمر بیشتر دستگاه سیستم روغن آن را چک کنید. می‌توانید بعد از هر 10 ساعت کار با آن سطح روغن را بررسی و عوض کنید.
سیستم سوخت دیزل ژنراتور
موتور دستگاه دیزل ژنراتور با سوخت کار می‌کند. به طور معمول 6 الی 8 ساعت با این دستگاه می‌توانید کار کنید و بعد از آن باید سوخت دستگاه را دوباره شارژ کنید. مخزنی که سوخت را در خود نگه می‌دارد یا بسیار بزرگ و ثابت است یا می‌تواند در واحدهای کوچکتری در ژنراتور قرار بگیرد که این طراحی به دلیل حمل آسانتر آن میباشد. قسمت‌های دیگری در سیستم سوخت این دستگاه وجود دارد که می‌توانیم به لوله‌کاری برای رساندن سوخت به موتور، فیلتر سوخت، پمپ بنزین و یا لوله دریچه تهویه برای مخزن سوخت اشاره کنیم. علاوه بر این یک اتصال سرریز در سیستم سوخت دیزل ژنراتور وجود دارد که از عملکرد ایمن این بخش اطمینان حاصل می‌کند.
سیستم کنترل دیزل ژنراتور
قسمت کنترل این دستگاه برای ارتباط راحت‌تر این کاربر با دستگاه طراحی شده‌است. این سیستم شامل قسمت‌های مختلفی مانند کلید خاموش و روشن دستی و یا اتوماتیک دستگاه، ولتاژ باطری، سرعت موتور، نشان دهنده های وضعیت روغن و دما میباشد.